Ước tính cứ mỗi 3 ngày, các thang máy trên thế giới vận chuyển lượng người gần bằng với dân số toàn thế giới (7 tỉ người). Điều này khiến cho thang máy trở thành loại hình vận tải được sử dụng thường xuyên nhất trên thế giới. Sử dụng càng nhiều, rủi ro càng cao, vậy đâu là những rủi ro người dùng thang máy cần lưu ý?
Theo thống kê, tai nạn thang máy là vô cùng hy hữu, với tỉ lệ xảy ra tai nạn khi đi thang máy chỉ ở mức 0.00000015%, tức là khoảng 6,7 triệu lượt thang máy di chuyển thì mới có một lượt xảy ra tai nạn. Phần lớn các tai nạn thang máy gây tử vong và thương tích xảy ra trong quá trình lắp đặt và bảo dưỡng của công nhân, tiếp theo là những người bị kẹt ở cửa thang máy hoặc hụt chân khi thang máy dừng ở giữa hai tầng.
Qua đó có thể thấy, việc di chuyển bằng thang máy là rất an toàn so với các phương tiện di chuyển khác. Dù vậy, khi xảy ra sự cố lại luôn khiến xã hội bất an bởi mức độ nghiêm trọng của các vụ việc. Nguyên nhân dẫn đến nguy hiểm cho người dùng như kẹt ở cửa thang máy, hụt chân khi thang máy dừng ở giữa hai tầng, rơi thang máy,… đều là các nguyên nhân do máy móc và thường nguy cơ thương vong khi sự cố này xảy ra là tương đối lớn. Chính vì thế, dù sử dụng thang máy tại nhà riêng hay tại các tòa nhà lớn, người sử dụng đều nên lưu ý để tránh các tình huống mất an toàn xảy ra.
– Trang bị các kiến thức thông dụng về thang máy để có hiểu biết và hướng xử lý trong các tình huống nguy cấp.
Tư thế nằm giúp giảm nguy cơ bị thương khi thang máy vượt tốc độ hoặc rơi
– Tập trung quan sát thang máy khi sử dụng, tránh tình huống không chú ý dẫn đến bị vấp, kẹt cửa thang máy, bước qua cửa tầng khi buồng cabin chưa về tầng,…
– Khi thấy các dấu hiệu cửa bị kẹt, cabin thang dừng tầng không chính xác, tiếng ồn bất thường,… thì không sử dụng thang và báo cho người phụ trách thang máy.
– Khi đang di chuyển, nếu cabin thang rung lắc bất ổn hoặc có tiềng ồn bất thường, ngay lập tức bấm lệnh dừng tại tất cả các tầng để nhanh chóng thoát ra ngoài.
– Quan sát bảng điều khiển thang máy để nắm bắt các tính năng cứu hộ như ARD (Automatic Rescue Device), SRS (Self Rescue System), Emcall, điện thoại nội bộ, chuông báo,… để sử dụng trong trường hợp xảy ra sự cố mất điện, bị kẹt,…
Cabin thang máy là không gian kín và hẹp, đây cũng là nơi tiềm tàng nhiều rủi ro từ kẻ xấu. Đặc biệt là đối với thang máy tại các tòa nhà, trung tâm thương mại,… khi người sử dụng thang máy đông, khó kiểm soát.
Việc chen lấn đông đúc trong cabin thang máy có thể tiềm ẩn nguy cơ bị móc túi, sàm sỡ. Hoặc khi vắng vẻ bạn cũng dễ bị đe dọa nhằm vào tài sản hoặc tấn công tình dục. Vậy chúng ta nên làm gì để tránh những tình huống rủi ro từ kẻ xấu?
– Quan sát cabin thang máy xem có camera quan sát hay không đề phòng các tình huống xấu có thể có dữ liệu trình báo.
– Nếu vách cabin là dạng gương, bạn có thể tận dụng để quan sát những người xung quanh, tránh tình huống bị móc túi hoặc chủ động đề phòng khi người khác có những hành vi bất thường.
– Quan sát bảng điều khiển nhằm nhận biết các nút cứu hộ, báo động khẩn cấp để kịp thời sử dụng khi có tình huống nguy hiểm.
– Chuẩn bị dụng cụ tự vệ hợp pháp đề phòng các tình huống bất ngờ xảy ra.
– Vào các thời điểm có nhiều nguy cơ như tối muộn, vắng vẻ mà bạn thấy người đi cùng cabin có dấu hiệu đáng ngờ thì đừng bước vào cabin hoặc ra khỏi cabin nhanh nhất có thể, có thể tìm sự hỗ trợ từ bảo vệ tòa nhà, người thân,… đi cùng để giảm nguy cơ gặp nguy hiểm.
Không kể các tình huống sự cố từ máy móc hoặc người khác tấn công thì cũng có rất nhiều tình huống gặp rủi ro trong thang máy mà vấn đề từ chính bản thân. Các vấn đề này thường liên quan đến tình trạng sức khỏe như: mang thai, say thang máy, đột quỵ, phát bệnh đột ngột (đau tim, đau dạ dày,…), hội chứng sợ không gian hẹp và kín, hội chứng sợ đám đông,…
Vì thang máy là một không gian kín, hoàn toàn tách biệt trong quá trình di chuyển nên bất kì ai cũng cần có sự chuẩn bị đối với tình huống bất ngờ xảy ra với sức khỏe của mình. Với các hội chứng do không gian như sợ không gian hẹp và kín, sợ đám đông thì nếu có phương án đi bằng thang bộ, thang cuốn thuận tiện thì bạn nên lựa chọn. Tình huống bất khả kháng, bạn nên hít thở sâu, cố gắng giữ bình tĩnh, nếu vách thang bằng kính thì bạn có thể quan sát trong đó thay vì tập trung vào không gian hiện tại, bạn cũng nên nghĩ đến những chuyện vui hoặc trò chuyện cùng bạn bè để giảm sự chú ý vào nỗi sợ của mình.
Còn với những nguy cơ đột quỵ, đau tim hay đau dạ dạy đột ngột, hay bạn đang mang thai thì bạn nên chủ động phòng tránh. Hạn chế sử dụng thang máy một mình, nhận biết các nút báo động, cứu hộ để sử dụng khi nguy cấp,…
Đặc biệt đối với đối tượng người già, trẻ nhỏ thì cần đặc biệt cẩn trọng trong việc sử dụng thang máy. Người nhà, quản lý các tòa nhà cần hướng dẫn chi tiết cách sử dụng, các phương án xử lý trong tình huống có sự cố bất ngờ, và tốt nhất là không để người già, trẻ nhỏ đi thang máy một mình.
Với thang máy ở nhà riêng có người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hay bệnh nhân thì nên trang bị thêm Hệ thống cảnh báo đột quỵ SWS (Stroke Warning System) tự kích hoạt khi có người bị kẹt trong cabin bị mất ý thức (đột quỵ, ngất,…). SWS sẽ gửi tin nhắn đến trung tâm dịch vụ đơn vị bảo trì thang máy để cứu hộ kịp thời.
Ngoài các rủi ro kể trên tiềm ẩn nguy cơ xảy ra thường xuyên hơn thì chúng ta cũng có thể gặp rủi ro từ ngoại cảnh khi đang đi thang máy, dù các tình huống này rất hãn hữu xảy ra: hỏa hoạn, động đất,… Trong các tình huống đó, các chuyên gia đều cảnh báo bạn không sử dụng thang máy bởi nguy hiểm từ việc bị kẹt trong thang máy sẽ cao hơn hẳn bình thường. Tuy nhiên, cũng sẽ có những tình huống bất ngờ xảy ra trong khi bạn đang sử dụng thang máy, khi đó bạn nên thực hiện các biện pháp tương tự với tình huống bị kẹt trong thang máy như phía trên. Quan trọng nhất là cần giữ trạng thái tâm lý bình tĩnh, tránh hoảng loạn dẫn đến không tận dụng hết các cơ hội được giải cứu.
Dù tại Việt Nam tỉ lệ xảy ra động đất là khá thấp nhưng không có nghĩa là không xảy ra, bạn có thể đọc thêm chỉ dẫn về tình huống bị kẹt trong thang máy do động đất tại đây: Động đất và mối lo mắc kẹt trong thang máy ở Nhật Bản
Mọi rủi ro đều có nguy cơ xảy ra khi bạn di chuyển bằng thang máy dù tỷ lệ là rất thấp. Chính vì vậy, khi sử dụng phương tiện này bạn cũng cần có sự chuẩn bị và tập trung, tránh lơ đãng và chủ quan dẫn đến những tình huống đáng tiếc. Với thang máy gia đình, bạn nên lựa chọn thang máy đảm bảo chất lượng, được trang bị các tính năng an toàn để tránh các sự cố không mong muốn xảy ra.
